Rośliny zielarskie cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Uprawa ziół w Polsce stoi na bardzo wysokim poziomie.
Polowa uprawa ziół prowadzona w gospodarstwie rolniczym może stanowić cenne źródło dochodu.
Producenci roślin zielarskich powinni stale śledzić trendy na krajowym rynku, wyznaczane przez zmienne nastroje konsumentów. Zmieniający się popyt wpływa nie tylko na możliwość sprzedaży ziół, ale również na ich ceny, a tym samym na opłacalność upraw określonych gatunków ziół. Przed przystąpieniem do uprawy ziół warto zatem ocenić możliwości sprzedaży surowca. Warto również zacząć od upraw próbnych. Ich celem jest sprawdzenie, czy na wybranym obszarze uprawnym jest możliwe prowadzenie upraw zielarskich pozwalających na uzyskanie surowca zielarskiego wysokiej jakości.
Etapy uprawy roślin zielarskich
Proces uprawy ziół można podzielić na pięć etapów, do których należą przygotowanie gleby, wysiew nasion bądź rozsada sadzonek, przeprowadzenie zabiegów agrotechnicznych, zbiór i stabilizacja surowca polegająca na jego suszeniu.
W czasie uprawy ziół są stosowane takie zabiegi agrotechniczne, jak nawożenie nawozem naturalnym lub mineralnym oraz odchwaszczanie i nawadnianie, stosownie do potrzeb. Uprawa ziół może być sposobem na zagospodarowanie ubogich gleb i siły roboczej. Większość roślin zielarskich nie ma dużych wymagań w zakresie gleb.
Intensyfikacja upraw
Jednak przy wyborze roślin zielarskich należy umiejętnie wybrać gatunki i odmiany, aby uzyskany później surowiec zielarski charakteryzował się wysoką zawartością naturalnych substancji czynnych. Wielkość i jakość plonów będą zależne nie tylko od odmiany roślin i jej tożsamości biologicznej, ale także od zastosowanych metod intensyfikacji upraw. W przypadku uprawy ziół należy racjonalnie stosować nawozy dostosowane do odmian roślin oraz środków ochrony roślin.
Głównym problemem rolników prowadzących uprawy roślin zielarskich jest nadmierne zachwaszczenie upraw. Należy podkreślić, że wykorzystanie środków ochrony roślin jest dość ograniczone na plantacjach zielarskich, choć nie jest zakazane. Rolnik stosujący środki ochrony roślin w nadmiernych ilościach może mieć problem ze sprzedażą surowca. Przedsiębiorstwa farmaceutyczne i produkcji spożywczej stawiają producentom rolnym wysokie wymagania co do jakości surowca.
Dlatego nieodzowną częścią upraw zielarskich jest przeprowadzanie zabiegów agrotechnicznych umożliwiających pozbycie się chwastów, takich jak czyszczenie materiału siewnego, ściółkowanie, płodozmian i uprawa poplonów. Można również stosować mechaniczne metody odchwaszczania – pielenie i bronowanie. Skuteczność metod agrotechnicznych jest jednak ograniczona w porównaniu ze środkami ochrony roślin.
Suszenie surowca zielarskiego
Ostatni etap uprawy ziół polega na stabilizacji surowca zielarskiego, czyli na suszeniu surowców. W przypadku wielkoobszarowych upraw zielarskich można przeprowadzać ten proces we własnych zakładach przetwórczych. Natomiast rolnicy, dla których uprawa ziół ma charakter dodatkowego źródła zysków i jest prowadzona w mniejszej skali, mogą wykorzystać suszarnię termiczną.
Po zakończeniu procesu stabilizacji uzyskanego surowca zostaje on spakowany, a następnie dostarczony do punktów skupu roślin zielarskich lub do przetwórcy. Najbardziej istotne dla nabywców surowca zielarskiego są substancje czynne znajdujące się w surowcu zielarskim i ich poziom.
Koszty związane z uprawą ziół a opłacalność produkcji rolniczej
W przypadku upraw zielarskich kosztami bezpośrednimi są wydatki na materiał siewny, nawozy mineralne i organiczne, a także worki, doniczki i inne potrzebne materiały lub narzędzia Natomiast do kosztów pośrednich dla upraw zielarskich należy zaliczyć usługi, pracę maszyn własnych, koszty utrzymania budynków, podatków, ubezpieczeń i pracy najemnej.
Niektóre punkty skupu ziół zajmują się suszeniem ziół. W zależności od gatunku i aktualnych cen na rynku, cena skupu 1 kg rośliny leczniczej może wynosić od kilku do kilkunastu złotych za kilogram. Warto jeszcze przed uprawą znaleźć punkt skupu lub zawrzeć umowę kontraktacji, aby mieć pewność, że plony zostaną sprzedane.
Pominięcie powyższego kroku może spowodować, że w ostatecznym rozrachunku uprawa ziół wcale nie będzie opłacalna. Należy podkreślić, że ceny skupu poszczególnych ziół w punktach skupu mogą się nieco różnić, na co też warto zwrócić uwagę, aby nie sprzedać surowca zielarskiego zbyt tanio. Dobrym rozwiązaniem dla producenta rolnego zajmującego się uprawami ziół jest współpraca z zakładem produkującym wyroby ziołowe, albo rozszerzenie działalności gospodarczej o taką produkcję.
Tekst: Magdalena Lisek
Jak znaleźć odpowiednie miejsce na karmnik dla ptaków i budkę lęgową?