W 2016 r. wprowadzono ważne zmiany w zakresie funkcjonowania ośrodków doradztwa rolniczego – zmodyfikowano zasady nadzoru, a później także zasady finansowania.
Jednostki doradztwa rolniczego, określane jako Ośrodki Doradztwa Rolniczego lub w skrócie – ODR-ami – przeszły przez szereg zmian, wygląda na to że z sukcesem, bo Izby Rolnicze są z tych zmian bardzo zadowolone, nie podzielając negatywnych opinii przedstawionych przez opozycję.
Urzędy marszałkowskie zaniedbywały ODR-y
Od 2014 r. nadzór nad Ośrodkami Doradztwa Rolniczego był sprawowany przez właściwych marszałków województw. Do ich zadań należało między innymi rozdysponowanie środków finansowych na cele działalności ODR – ów. W związku z tym, że strumień środków finansowych był znacznie ograniczony, resort postanowił znowelizować ustawę o jednostkach doradztwa rolniczego wprowadzając zasadę, że nadzór nad ODR – ami będzie sprawowany bezpośrednio przez ministra właściwego do spraw rolnictwa.
Zmiany w nadzorze ograniczają kompetencje samorządu
Wprowadzone zmiany już na pierwszy rzut oka prowadzą do zmniejszenia zakresu kompetencji marszałków województwa, co można odnieść do ogólnej, niebezpiecznej tendencji związanej z ograniczaniem autonomii samorządu terytorialnego. Tyle że dla Izb Rolniczych liczą się inne dobra prawne, niż konstytucyjna zasada – chodzi o realny, korzystny wpływ na działalność ODR – ów. Pytanie tylko, czy nie było możliwe zwiększenie efektywności finansowania tych jednostek bez zmiany ustawy, w drodze budowania prawidłowych praktyk na poziomie działania urzędu marszałkowskiego. ODR – y podlegają bezpośrednio ministrowi rolnictwa od 20 sierpnia 2016 r.
O czym decyduje minister rolnictwa?
Minister rolnictwa zatwierdza roczny program działalności ODR – ów oraz rozlicza jednostki doradztwa rolniczego z wykonania programów. Inne kompetencje w zakresie działalności finansowej przysługujące ministrowi są związane z zatwierdzeniem cennika odpłatnych usług oraz podejmowaniem decyzji w zakresie podejmowania decyzji o dofinansowaniu. Wprowadzone zmiany są ukierunkowane na poprawę konkurencyjności oraz rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich zapewniając doradztwo rolnicze rolnikom. Wszystkie jednostki doradztwa rolniczego przygotowują własne plany finansowe i przedkładają roczne sprawozdania finansowe do zatwierdzenia ministrowi. Bezpośredni nadzór ministra nad ODR – ami ma być sposobem na poprawę efektywności ich działania.
Na razie żadnych zmian nie będzie
Na wprowadzonych w II połowie 2016 r. zmianach ministerstwo rolnictwa na razie poprzestaje. Nie uchwalono żadnych nowelizacji aktów prawnych regulujących działalność ODR – ów. Teraz tylko trzeba poczekać na rzeczywiste i długofalowe skutki wprowadzonych zmian. Według twórców omówionych wyżej zmian, nowelizacja była konieczna do tego, aby program ministerstwa w zakresie rozwoju rolnictwa i prowadzenia polityki rolnej mógł być prawidłowo realizowany – czekamy zatem na konkretne działania bezpośrednio i pośrednio poprawiające sytuację polskich gospodarstw rolnych.
Tekst: Magdalena Lisek