Ubezpieczenie OC rolnika – istotą ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej jest to, że w przypadku zajścia szkody spowodowanej działaniem lub zaniechaniem ubezpieczonego ponoszącego odpowiedzialność na zasadzie winy lub ryzyka, zakład ubezpieczeń naprawia szkodę w mieniu lub na osobie doznaną przez poszkodowanego.
Podobnie jest w przypadku umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej rolników. Ubezpieczenie to obejmuje odpowiedzialność cywilną nie tylko rolnika, ale również każdej osoby, która pracując w gospodarstwie rolnym w czasie trwania ochrony ubezpieczeniowej spowodowała szkodę w związku z posiadaniem przez ubezpieczonego gospodarstwa rolnego. Może to być domownik, albo pracownik gospodarstwa, a nawet osoba świadcząca pomoc „po sąsiedzku”.
Kiedy zakład ubezpieczenia wypłaci odszkodowanie?
Rolnik oraz osoba pracująca w jego gospodarstwie odpowiadają na zasadzie winy, nie na zasadzie ryzyka. Wobec tego, osoba poszkodowana musi wykazać, że do powstania szkody doszło na skutek zaniechania lub działania tych podmiotów, niezgodnego z obowiązującymi normami, czyli mającego bezprawny charakter. Bezprawność należy rozumieć nie tylko jako normy prawne, ale również pozaprawne.
Poszkodowany musi także wykazać związek między zdarzeniem a szkodą oraz wysokość szkody, np. poprzez udokumentowane wydatki (faktury, paragony). Czynności, które były przyczyną szkody muszą mieć bezpośredni związek z posiadaniem gospodarstwa, np. do szkody musi dojść na terenie gospodarstwa, w związku z pracami związanym iż jego posiadaniem, np. koszeniem łąki, żniwami, zabiegami agrotechnicznymi, karmieniem zwierząt gospodarskich itp.
Zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność akcesoryjną, co oznacza, że gdy istnieje odpowiedzialność samego rolnika przewidziana w przepisach kodeksu cywilnego.
Ubezpieczenie OC rolnika – górna granica odpowiedzialności
Umowa ubezpieczenia OC rolnika zawiera górną granicę wysokości odszkodowania, tzw. sumę gwarancyjną. W związku z tym, że umowa ubezpieczenia OC ma charakter obowiązkowy, suma gwarancyjna została określona ustawowo. W przypadku szkody na osobie suma gwarancyjna wynosi 5 mln euro, natomiast w odniesieniu do szkód na mieniu – 1 mln euro.
Szkody środowiskowe i kary pieniężne
Umowa ubezpieczenia OC nie chroni rolnika przed obowiązkiem naprawienia szkody spowodowanej zanieczyszczeniem lub skażeniem środowiska, albo wynikłych z kar pieniężnych, grzywien sądowych i administracyjnych oraz kar lub grzywien związanych z należnościami budżetowymi. Zakład ubezpieczeń nie ponosi także odpowiedzialności za szkody:
- w mieniu, wyrządzone rolnikowi przez osoby pracujące w jego gospodarstwie rolnym lub pozostające z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym albo osobom pozostającym z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub pracującym w jego gospodarstwie rolnym,
- spowodowane przeniesieniem chorób zakaźnych niepochodzących od zwierząt,
- w mieniu, spowodowane wadą towarów dostarczonych przez osobę objętą ubezpieczeniem albo wykonywaniem usług; jeżeli wskutek tych wad nastąpiła szkoda na osobie, zakład ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności tylko wtedy, gdy osoba objęta ubezpieczeniem wiedziała o tych wadach,
- powstałe wskutek uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub zaginięcia rzeczy wypożyczonych lub przyjętych przez osobę objętą ubezpieczeniem OC rolników do użytkowania, przechowania lub naprawy,
- polegające na utracie gotówki, biżuterii, dzieł sztuki, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i innych (patrz: art. 53 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, dalej jako u.u.o.
Ustawowe prawo regresu
Zakład ubezpieczeń, który wypłacił odszkodowanie poszkodowanemu, w określonych w ustawie przypadkach może żądać od sprawcy szkody zwrotu wypłaconego odszkodowania. Dotyczy to sytuacji umyślnego wyrządzenia szkody, albo wyrządzenia szkody w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.
Uszczerbek na zdrowiu przy obsłudze maszyn rolniczych
Zgodnie z art. 50 ust. 1 u.u.o. z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.
Zgodnie z art. 50 ust. 2 u.u.o., powyższa zasada znajduje również zastosowanie, jeżeli szkoda powstała w związku z ruchem pojazdów wolnobieżnych w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym, będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa rolnego. Pojazdem wolnobieżnym jest zaś pojazd silnikowy, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h, z wyłączeniem ciągnika rolniczego.
Rolnik, który podczas pracy przy maszynie rolniczej dozna uszczerbku na zdrowiu, nie może zatem domagać się wypłaty odszkodowania z tytułu obowiązkowego OC rolnika. Możliwość ta istniałaby wyłącznie w sytuacji, gdyby szkoda została spowodowana z winy pracownika lub domownika. Rolnik nie mógłby dochodzić od zakładu ubezpieczeń naprawienia szkody w mieniu – jest to jeden z przypadków wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.
Tekst: Magdalena Lisek