Obowiązek stosowania ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin został wprowadzony od 1 stycznia 2014 r. w odniesieniu do wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin. Podstawową zasadą integrowanego systemu ochrony roślin jest pierwszeństwo metod niechemicznych.
Koncepcja integrowanej ochrony rośliny jest odpowiedzią na rosnące zagrożenie związane ze stosowaniem nadmiernych ilości środków ochrony roślin. System jest ukierunkowany na ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony do koniecznego minimum. Do jego głównych celów należy ochrona bioróżnorodności środowiska rolniczego.
Całościowe podejście do zwalczania agrofagów
Patogeny, owady i chwasty oraz inne szkodliwe organizmy są tylko potencjalnym zagrożeniem. Mogą one stać się agrofagami, jeżeli środowisko jest korzystne dla szkodliwego organizmu, jest obecna żywicielska roślina, a czas uprawy sprzyja interakcjom między nimi. W zwalczaniu agrofagów zgodnie z integrowanym systemem ochrony rośliny konieczne jest uwzględnienie wzajemnych powiązań oraz zachodzącego między nimi współoddziaływania. W ramach omawianego systemu konieczne jest wykorzystanie wiedzy na temat organizmów szkodliwych dla roślin – w oparciu o informacje na temat biologii i szkodliwości agrofagów można dobrać prawidłowo metody ich zwalczania. Integrowana ochrona roślin wykorzystuje również introdukcję organizmów pożytecznych, będących naturalnymi drapieżcami i pasożytami agrofagów.
Metody niechemiczne mają pierwszeństwo nad chemicznymi
Integrowany system ochrony roślin przyznaje pierwszeństwo metodom niechemicznym przed metodami chemicznymi. Do pierwszej grupy należą między innymi metody biologiczne i fizyczne. Pierwszeństwo przysługuje im jednak pod pewnym warunkiem – muszą zapewniać ochronę przed szkodliwymi organizmami. Można zapobiegać występowaniu szkodliwych organizmów między innymi poprzez stosowanie właściwej agrotechniki, płodozmianu oraz odmian roślin, które są odporne lub tolerancyjne. Niechemiczną metodą ochrony roślin jest także używanie materiału siewnego i nasadzeniowego poddanego rzetelnej, legalnej ocenie.
Nawożenie zrównoważone
Integrowany system ochrony roślin zakazuje nadmiernego nawożenia, promując zrównoważone nawożenie gleby, wapnowanie, a także nawadnianie i meliorację. Rolnicy powinni kompleksowo podejść do ochrony roślin podejmując działania także w celu ochrony organizmów pożytecznych i stosując środki przeciwdziałające introdukcji szkodliwych organizmów.
Środki higieny fitosanitarnej też istotne!
Integrowany system ochrony roślin kładzie duży nacisk na stosowane środków higieny fitosanitarnej. Szczególnie istotne jest systematyczne oczyszczanie maszyn i sprzętu, który jest wykorzystywany w uprawie roślin. Dzięki temu można skutecznie zapobiec rozprzestrzenieniu się szkodliwych organizmów.
Kilka słów podsumowania
Skoro integrowany system ochrony roślin daje pierwszeństwo metodom niechemicznym, pojawia się pytanie, w jaki sposób określić, czy zastosowanie środków chemicznych jest potrzebne. Odpowiedź nie jest jednoznaczna – trzeba oceniać konieczność zastosowania chemicznych środków ochrony roślin indywidualnie, biorąc pod uwagę historię upraw, wcześniejsze problemy ze szkodnikami i tym podobne czynniki. Bez względu na to, czy stosowanie chemicznej metody jest uzasadnione, czy też nie, należy przynajmniej stosować środki ochrony roślin w taki sposób, żeby ograniczyć ryzyko powstania odporności u szkodliwych organizmów.
Tekst: Magdalena Lisek