Rolnictwo jest jednym z najstarszych obszarów ludzkiej działalności. To dzięki karczowaniu lasów i uprawianiu na tym miejscu ziemi, ludzie zmienili tryb życia z koczowniczego na osiadły. Zadaniem rolnictwa od zawsze było dostarczanie żywności w wyniku systematycznej i celowej hodowli zwierząt oraz uprawy roli. Wraz ze wzrostem liczebności ludzi, rolnictwo stało się bardziej ekspansywne. Do zwiększenia ilości plonów zaczęto używać większej ilości środków chemicznych. To wcześniej czy później musiało mieć negatywny wpływ na środowisko naturalne. Efekty widzimy na co dzień. Nic więc dziwnego, że zaczęto poszukiwać alternatywy dla rolnictwa tradycyjnego. Jedną z nich jest rolnictwo precyzyjne.
Na czym polega rolnictwo precyzyjne?
Zazwyczaj pojedyncze pole jest traktowane jako jeden obszar. Wszelkie zabiegi, jakie się na nim stosuje, są jednakowe, w pewien sposób uśrednione. A przecież łatwo dostrzec, że na tym jednym obszarze warunki są zróżnicowane. Im większy obszar, tym większa pewność, że gleba różni się typem, kwasowością, odczynem czy zasobnością. W takim przypadku może dojść do nieprawidłowego dawkowania nawozów. Przenawożenie ma bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia człowieka, a także środowiska naturalnego. Z drugiej strony ilość dostarczanego nawozu może być za niska, co z kolei skutkuje obniżeniem plonów. Rolnictwo precyzyjne daje odpowiedź na tego typu problemy. Jego koncepcja jest oparta na obserwowaniu i precyzyjnym pomiarze gleby, a potem odpowiedniej reakcji. Oczywiście nie chodzi tylko o obserwacje człowieka, ale o najnowsze technologie informatyczne i telekomunikacyjne, które owe obserwacje wspomagają. Początki rolnictwa precyzyjnego to lata 70. ubiegłego wieku. Dopiero jednak w ciągu ostatnich dziesięciu lat rozwój tego typu rolnictwa nabrał tempa. Systemy satelitarne GPS i GNSS pomagają śledzić pozycje maszyn rolniczych. Kolejnym etapem było wykorzystywanie lotniczych i satelitarnych zdjęć, precyzyjny pomiar pogody, badanie kondycji roślin oraz stosowanie różnego typu dawek nawozu w zależności od potrzeb gleby. Ogólne zdobycze i postęp w technice przełożył się na postęp w rolnictwie. Nastąpiła automatyzacja agrokultury, co umożliwia zbieranie różnego typu danych, następnie ich przetwarzanie i praktyczne stosowanie w uprawie roli i hodowli zwierząt.
Jak wygląda rolnictwo precyzyjne w praktyce?
Pole jest podzielone na wycinki i pozostaje pod stałą obserwacją. Dane, uzyskane dzięki nowoczesnej technologii, są wysyłane do specjalistycznego oprogramowania. Tam dane są analizowane, a następnie rolnik uzyskuje najlepsze rozwiązanie dla każdego wyznaczonego fragmentu gleby. Dzięki precyzyjnym urządzeniom może w praktyce realizować zalecenia dotyczące np. nawożenia. Co jest mierzone? Przede wszystkim właściwości fizyczne i chemiczne gleby, nasłonecznienie, ilość opadów, temperatura, choroby roślin, szkodniki, chwasty, wysokość plonów.
Rolnictwo precyzyjne w gospodarstwie
Chcąc zastosować rolnictwo precyzyjne w gospodarstwie rolnym, należy zrealizować kilka etapów.
- Konieczne jest poznanie gleby. Aby to zrobić, ważne jest wykonanie prób glebowych i mapowanie. Mapowanie polega na zmierzeniu powierzchni pola przy użyciu GPS. Dzięki temu pole zostanie podzielone na mniejsze jednostki. Następnie trzeba pobrać próbki gleby z każdej wyznaczonej jednostki. Ostateczne badanie gleby można powierzyć Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej.
- Kolejny etap to dostosowanie ilości nawozów i środków ochrony roślin do każdego z wyznaczonych elementów pola.
- Pole musi być systematycznie monitorowane. Można to robić dzięki maszynom rolniczym, połączonym z systemami satelitarnymi. Warto badać różne elementy, ale najważniejsze jest monitorowanie plonów. To pozwala identyfikować ewentualne problemy i wdrażać systemy naprawcze.
- Zebrane dane należy analizować. Dzięki temu rolnik będzie mógł opracować prognozę na poszczególne miesiące i pory roku, dotyczącą stanu gleby i zmienności warunków na polu.
Rolnictwo precyzyjne jest przyszłością. Wdrażanie nowych systemów stanie się koniecznością w obliczu poważnych zmian klimatycznych.
Tekst: Bogumiła Pierzchanowska