Czynnikiem determinującym zainteresowanie danym typem upraw jest opłacalność. Tak samo jest w przypadku cebuli. Nasz kraj należy do czołowych producentów cebuli na świecie. Warzywo przywędrowało do nas w czternastym wieku i od razu zyskało duże uznanie ze względu na łatwość uprawy, walory smakowe oraz właściwości lecznicze. Cebula była uprawiana w Azji już około 3000 roku p.n.e. Stamtąd trafiła do Egiptu, co potwierdzają rysunki w piramidach, a potem do Grecji i Rzymu. Uprawiana w przydomowych ogrodach była cennym surowcem handlowym. W średniowiecznej Europie była notowana na londyńskim rynku, gdzie rozwijano również handel cebulą z importu. W Ameryce Północnej cebulę spopularyzowali emigranci z Włoch i Portugalii, gdzie zawsze była cennym produktem wykorzystywanym w kuchni.
Zalety plantacji cebuli
Cebula była stosowana w medycynie ludowej jako panaceum na szkorbut. Uważa się, że wspomaga pracę serca i chroni przed nowotworami. Niskokaloryczna, zawiera składniki mineralne (cynk, magnez, potas, wapń) regulujące pracę narządów wewnętrznych. Pomaga obniżyć zły cholesterol, ułatwia trawienie i wspomaga leczenie infekcji. Okłady z surowej cebuli zmniejszają obrzęk po ukąszeniach owadów i przynoszą ulgę osobom chorym na żylaki. Ceniona za walory smakowe, wykorzystywana jest w wielu gałęziach przemysłu spożywczego i kosmetycznego.
Czy warto uprawiać?
Zapotrzebowanie rynku krajowego i zagranicznego mogą zapewnić tylko duże plantacje. Plantacje cebuli doskonale sprawdzają się w naszej strefie klimatycznej, mają umiarkowane wymagania i są dość odporne na szkodniki. Te cechy powodują, że jest traktowana jako cenny komponent upraw wieloodmianowych.
Wymagania glebowe i klimatyczne
Cebula jest warzywem, które idealnie czuje się w klimacie umiarkowanym. Kiełkuje już przy 3°C, chociaż optymalne warunki do rozwoju zyskuje przy temperaturze od 10 do 25°C. Zanim rolnik zacznie proces produkcyjny, powinien starannie wybrać i przygotować glebę. Plantacje cebuli najlepiej rosną na glebie o przekroju gruzełkowatym, pozwalającym na szybkie kiełkowanie i rozwój korzenia. Optymalny jest obojętny odczyn gleby, na glebie kwaśnej może dojść do zahamowania rozwoju rośliny, o czym świadczą żółknące i przysychające końcówki liści. Cebula wydaje wysoki plon na stanowiskach, na których wcześniej rosły rośliny głęboko się korzeniące np. pietruszka, marchew. Dobrze sprawdza się w miejscach, gdzie wcześniej sadzono rośliny kapustne, ogórki, fasolę, groch, zboża. Plantacja powinna być staranie odchwaszczona, bo młode rośliny są wrażliwe na chwasty. Istnieje też reguła, że cebulę na tym samym stanowisku powinno się uprawiać najwyżej cztery lata. Później niezbędny jest płodozmian.
Krok drugi – nawożenie
Plantacje cebuli nie mają wysokich wymagań, jeśli chodzi o nawożenie. Podobnie jak chrzan powinna być uprawiana w rok po oborniku. Obornik najlepiej stosować jesienią, jeszcze przed planowaną orką. Dzięki nawożeniu organicznemu polepsza się struktura gleby, jest lepsza absorpcja wody, a rośliny mają większą możliwość wzrostu. Uważać trzeba jednak, by stosowane nawozy organiczne nie były zbyt skoncentrowane, bo grozi to nadmiernym zasoleniem gleby, a to może nawet doprowadzić do zamierania siewek. Cebula ma sporo zapotrzebowanie na fosfor, magnez i potas. Na wzrost dobrze też wpływa azot, który niestety w przypadku obfitych deszczy jest przez wodę wymywany.
Jakie nasiona cebuli?
Wysoki plon cebuli jest powiązany nie tylko z odpowiednim przygotowaniem gleby, warunkami klimatycznymi, ale i z wyborem odpowiedniego materiału siewnego. Na rynku są dostępne różne odmiany cebuli białej, czerwonej, żółtej oraz siedmiolatki. Doświadczony plantator może też zdecydować się na odmiany heterozyjne F1. Są to odmiany mieszańcowe powstałe z genetycznych krzyżówek wykorzystujących najważniejsze cechy pierwszych pokoleń roślin. Takie nasiona są droższe, ale plonowanie jest większe, a powstały materiał roślinny najlepszy jakościowo.
Siew nasion
Wielkość i jakość plonu cebuli jest też uzależniona od prawidłowego siewu. Na dużych plantacjach do tego celu używa się siewników dających możliwość precyzyjnego ustawienie wielkości rzędów i odległości w samych rzędach. Siew można rozpoczynać w ostatniej dekadzie marca, chociaż najkorzystniejszy jest początek kwietnia. Spełnienie wszystkich warunków gwarantuje uzyskanie satysfakcjonującego plonu cebuli.
Tekst: Bogumiła Pierzchanowska