Drzewa oliwne znane są światu od bardzo dawna, pierwsze wzmianki o tej roślinie sięgają mitologii greckiej. Sławna Atena podarowała ludziom drzewo oliwne, czym wygrała konkurencję o względy greckiej społeczności. Gałązki oliwne pojawiają się na posągach Zeusa jak i głowach olimpijskich zwycięzców. W pewnym momencie za ścięcie drzewka oliwnego groziło wygnaniem z rodzimej ziemi, a nawet śmiercią.
Drzewa oliwne są długowieczne. Niektóre okazy mogą rosnąć nawet 1000 lat. Od posadzenia do zbiorów pierwszych owoców może minąć od 7 do 10 lat. Największą ilość owoców drzewo wydaje gdy osiąga dojrzałość w wieku około 30 lat. Dobra passa zbiorów może trwać nawet do 150 lat życia drzewa. Oprócz roli produkcyjnej wykorzystywane jest jako ozdoba. Wiecznie zielone drzewo lub krzew o gęstym pokroju i wzniesionej koronie oraz atrakcyjnym srebrzystym ulistnieniu znajduje szerokie grono zwolenników. W odpowiednich warunkach w okresie letnim roślina ta kwitnie żółtobiałymi kwiatami zebranymi w grona. Zbiory oliwek datowane są na czas jesienny i kończą się zazwyczaj w marcu. W zależności od momentu zbioru owoców oliwki przybierają barwę od zielonej po ciemnobrunatną, a nawet czarną.
Największym producentem oliwek na świecie jest obecnie Hiszpania. Ich produkcja sięga aż 9 819 569 ton rocznie. Prawie 40% produkcji przeznaczone jest na rynek krajowy, natomiast pozostałe 60% eksportuje się do krajów na całym świecie. W czołówce znajdują się również Włochy, Maroko oraz Turcja. Gaje oliwne obfitują w ilość gatunków oliwek, skatalogowano ich aż 260. Najpopularniejszymi odmianami są Manzanilla, Hojiblanca, Gordal, Picuda oraz Lechín.
W Polsce sadzona jest odmiana oliwki europejskiej. Z uwagi na panujący klimat w naszym kraju nie ma możliwości uprawy oliwek bezpośrednio w glebie. Jedyną opcją są sadzonki w doniczkach. Drzewa oliwne potrzebują specyficznych warunków do wzrostu. W środowisku naturalnym drzewo zmaga się z suszą, dużym nasłonecznieniem i rośnie na lekkiej, suchej, mało żyznej, kamienistej glebie. Dlatego konieczne będzie użycie gleby wapiennej o odczynie pH 6-7, najlepiej wymieszanej z gruboziarnistym piaskiem. Warto też na dnie doniczki umieścić warstwę drenażową, polecany jest zazwyczaj keramzyt.
Donica musi być odpowiednia do wielkości drzewka. Przesadzenie odbywa się każdej wiosny i po osiągnięciu 45 cm średnicy doniczki, co roku wymienia się tylko wierzchnią warstwę podłoża. Warto zwrócić uwagę na częstotliwość i obfitość podlewania rośliny. Korzenie absolutnie nie powinny stać w wodzie. Niezbyt częste i skąpe podlewanie będzie odpowiednie dla jej prawidłowego rozrostu.
W gajach oliwnych drzewa osiągają wysokość do 8 metrów, w warunkach domowych będą to maksymalnie 3 metry. Dla osiągnięcia porządanego wyglądu krzewu warto przycinać je. Oliwki lubią ten zabieg, dzięki czemu można uzyskać ciekawe formacje. Często wykorzystywana jest na wzór drzewka bonsai, który gości w domowych salonach. Ustawienie drzewka w domu również nie powinno być przypadkowe. Odradza się stawiania rośliny przy grzejnikach, ponieważ suche powietrze jej szkodzi. Zacienione miejsca również nie będą jej służyć. Nawet postawienie przy oknie zasłoniętym firanką może niedostatecznie przepuszczać promienie słońca. Najlepszym miejscem w domu będzie niezbyt ciepły i słoneczny kąt.
Drzewko oliwne nie jest obojętne na mrozy. Maksymalna temperatura, którą jest w stanie tolerować to maksymalnie -5 stopni Celsjusza. W czasie późnej jesieni i zimy roślina musi przebywać w pomieszczeniu zamkniętym, gdzie temperatura nie przekroczy 15 stopni Celsjusza. W okresie wiosenno-letnim drzewko należy wystawić na zewnątrz. Owocowaniu sprzyja ustawienie oliwki w pomieszczeniu o temperaturze poniżej 10 stopni Celsjusza na przynajmniej dwa miesiące. Roślina jest raczej odporna na choroby. Zagrażają jej jedynie szkodniki: miseczniki, wełnowce czy tarczniki, z którymi w dość łatwy sposób można sobie poradzić.
Powodzenie uprawy oliwek na naszej szerokości geograficznej wymaga stworzenia jak najbardziej zbliżonych warunków, do tych panujących w rejonie Morza Śródziemnego. Stosując wszystkie zalecenia, można spodziewać się smacznych owoców na krzewie.
Tekst: Judyta Roeske
Fot. mac231. pixaby.com