Przenawożenie gleby – nawozy, zwłaszcza syntetycznego pochodzenia, okryły się złą sławą. Producenci rolni doskonale wiedzą, jak ważne jest stosowanie ich w odpowiednim czasie i ilości.
Gdyby nie nawożenie ceny płodów rolnych i wytwarzanych z nich produktów byłyby znacznie wyższe. Nie ulega wątpliwościom, że nawozy są niezbędne do zapewnienia wystarczającej ilości produktów rolnych na rynek hurtowy i detaliczny, dla konsumentów i producentów. Negatywny stosunek do nawozów pojawił się dopiero gdy zaczęto dostrzegać fatalne skutki nadmiernego nawożenia. Przeciwnicy stosowania sztucznych nawozów mają wiele racji. Co więcej, przenawożenie gleby jest niekorzystne także dla producenta rolnego, którego może doprowadzić do skraju bankructwa.
Cierpi nie tylko gleba
Nadmierne stosowanie nawozów prowadzi do spadku jakości gleby, np. nadmierne stosowanie mineralnych nawozów przyczynia się do jej zasolenia. Niemniej problem może pojawić się także w zakresie hydrosfery. Wody gruntowe wymywają minerały z gleby oraz inne składniki pochodzące z nawozów. W konsekwencji, nadmierne nawożenie prowadzi do ich zanieczyszczenia. Zanieczyszczeniu ulegają też wody powierzchniowe, których zbiorniki lub koryto znajdują się w pobliżu nadmiernie nawożonych gleb.
Spadek plonów
Podstawowym celem nawożenia powinno być dostarczenie odpowiednich substancji odżywczych z zachowaniem właściwych proporcji między nimi. Kolejnym ważnym celem jest poprawa żyzności gleby i wzbogacenie jej w substancje organiczne. Wyższe plony można uzyskać tylko pod warunkiem prawidłowego zaopatrzenia roślin w składniki pokarmowe. Przyczynia się to również do poprawy jakości owoców, warzyw i innych płodów rolnych (m.in. wpływa na zawartość białka, soli mineralnych).
Nadmierne nawożenie gleby może natomiast doprowadzić do znacznego pogorszenia jakości plonów oraz zmniejszenia produkcji rolnej. W efekcie, zysk ze sprzedaży uzyskanych plonów będzie niższy. Dodatkowo, dochód brutto producenta rolnego zostanie pomniejszony o podwyższone koszty zakupu i zastosowania nawozów. Praktykowanie przenawożenia gleby jest zupełnie pozbawione sensu i mija się z celem.
Nie zawsze umyślne
Przenawożenie gleby nie zawsze jest praktykowane świadomie, z premedytacją. Niektórzy producenci rolni (zwłaszcza w małych gospodarstwach rolnych), stosują nawozy bez uprzedniej analizy zasobności gleby. Może się okazać, że nawożenie wcale nie jest konieczne, ale „na wszelki wypadek” rolnik stosuje nawóz, „bo inni też stosują”. Nawozy sztuczne nie powinny być traktowane jako środek profilaktyczny. Ryzyko przenawożenia gleby jest zbyt wysokie, a skutki tego mogą być fatalne.
Kary finansowe dla lekkomyślnych
W Polsce, nieprawidłowe stosowanie nawozów powodujące zagrożenie zdrowia ludzi lub zwierząt, bądź zagrożenie dla środowiska, jest karane grzywną jako wykroczenie (art. 41 ustawy o nawozach i nawożeniu w zw. z art. 42 tej ustawy). Wysokość kary grzywny wynosi od 20 do 5000 zł.