Kiszone, kwaszone, konserwowane, w surówkach, w sałatkach, prosto z krzaka… Któż nie uwielbia ogórków? To jedno a najpopularniejszych warzyw w Polsce, wykorzystywane nie tylko w przemyśle spożywczy, przetwórczym, ale nawet kosmetycznym. Zielony ogórek prosto z krzaka z ostrymi jeszcze wypustkami kojarzy się nam z pełnią lata. Zamknięty w szklanym słoiku przypomina spiżarnie wypełnione jesiennymi przetworami i ten niesamowity zapach i smak ogórka kiszonego, bez którego nie można sobie wyobrazić tradycyjnego obiadu.
Pochodzenie
Do Polski dotarł przez Bizancjum i tereny wschodnie z Indii. To tam ogórek rośnie w stanie naturalnym w poszyciu lasu tropikalnego, gdzie ma zapewnione optymalne warunki: wysoką temperaturę i odpowiednią wilgotność. Ogórek był na naszych terenach popularny już w późnym średniowieczu. Nie tylko go zjadano w stanie naturalnym, ale już i wtedy kiszono. Ogórek, a tak naprawdę jagoda rzekoma, nie zawiera wielu składników odżywczych. Około 95% procent jego zawartości to woda. Jednak obecność soli mineralnych jest bardzo korzystna dla naszego organizmu. W ogórkach znajduje się też kukurbitacyna, która ma właściwości przeciwnowotworowe.
Wymagania glebowe
Ogórek jest rośliną dość wymagająca. Najlepiej się czuje na stanowiskach nasłonecznionych, ciepłych, osłoniętych od wiatrów. Nie lubi ziemi gliniastej i ciężkiej, ale też zbyt piaszczystej. Idealna jest ziemia próchnicza. Najlepsza do rozwoju kwiatów i owoców krzewów ogórka jest temperatura od 18 do 25°C. Poniżej 12°C rozwój rośliny zostaje zahamowany. Ogórków nie należy sadzić na tym samym stanowisku ani po innych roślinach dyniowatych przez około 3 lata. Dobrze jest wybrać glebę o odczynie obojętnym.
Uprawa ogórków w gruncie
Sama uprawa ogórków gruntowych na plantacjach nie jest specjalnie skomplikowana, o ile przestrzega się kilku zasad. Nasiona ogórków powinny trafiać do gleby ciepłej i wilgotnej. Dobre plony osiąga się w przypadku uprawy ściółkowej. Ponieważ krzewy ogórków nie tolerują przymrozków i nagłych spadków temperatury, ściółkowanie umożliwi podwyższenie temperatury gruntu, ogranicza zachwaszczenie, a jednocześnie zapobiegnie ubytkowi wody. To bardzo istotne, gdyż ogórki mają płytki system korzeniowy i wymagają regularnego i obfitego nawadniania. Ogórki najlepiej siać do gruntu od 10 maja do 5 czerwca. Nasiona (najlepiej wcześniej namoczone, podkiełkowane) umieszcza się niewielkich dołkach po 1-2 w odległości około 30 cm. Między rzędami odległość powinna wynosić od 70 do 90 cm.
Zagrożenie uprawu ogórków gruntowych
W okresie wegetacji największym zagrożeniem dla upraw są kilkudniowe spadki temperatury poniżej 12 °C i nadmierna wilgoć. Wtedy może dojść do zahamowania wzrostu rośliny, a nawet jej zamierania. Na plantacjach towarowych poważnym zagrożeniem może być porażenie systemu korzeniowego przez grzyby glebowe. To porażenie jest obserwowane zazwyczaj w fazie przed kwitnieniem. Zwalczanie chorób glebowych jest praktycznie niemożliwe. Jedynym sposobem jest przestrzeganie zasad płodozmianu. Specjaliści podkreślają też zasadność nawożenia organicznego.
Mączniak rzekomy – błyskawiczny rozwój
Najpoważniejszym zagrożeniem w uprawie ogórków jest mączniak rzekomy. Jego obecność można zaobserwować po charakterystycznych jasnooliwkowych plamach, które pojawiają się na górnej części liścia. Pod spodem liścia widać zarodniki w barwie szaro-fioletowej. Plamy szybko żółkną, potem brązowieją, a liść usycha. Mączniak atakuje niespodziewanie i działa błyskawicznie. Na szczęście są skuteczne środki ochronne, które należy stosować co siedem dni od chwili pojawienia się pierwszych oznak chorobotwórczych.
Wartość towarowa ogórków
Ogórki zajmują około 15% upraw warzywnych w polu, jeśli chodzi o nasz kraj. Doskonałe odmiany powodują, że jest to nasz towar eksportowy do Unii Europejskiej i na inne rynki zagraniczne, Wartość ogórków podnosi pracochłonność upraw, gdyż te najmniejsze (przeznaczone do konserw) muszą być zbierane ręcznie.
Tekst: Bogumiła Pierzchanowska