Przetwarzane nawozu naturalnego jest nową tendencją, która rozpowszechniła się wśród rolników i hodowców państw członkowskich UE. Jej źródeł upatruje się w dyrektywie azotanowej z 1991 r.
Dyrektywa azotanowa doprowadziła do zmniejszenia średniego stężenia azotanów w wodach powierzchniowych wprowadzając restrykcje związane ze stosowaniem sztucznych nawozów. Już w 2010 r. odnotowano wzrost popularności nowych technologii, w tym przetwarzania nawozu naturalnego, jako nowych rozwiązań problemów związanych z zanieczyszczeniami środowiska pochodzącymi z sektora rolnictwa.
Problem z azotem
Azot jest pierwiastkiem wpływającym na rozwój fauny i flory ziemskiej. Pozostaje on w ciągłym obiegu. Rośliny pobierają go z gleby, aby następnie stać się pokarmem zwierząt. Azot powstający w wyniku przetwarzania składników pokarmowych przez zwierzęta oraz w wyniku rozkładu roślin i zwierząt powraca do gleby, gdzie zostaje odpowiednio przekształcony przez bakterie. Naturalny obieg azotu może zostać zakłócony przez nadmierne stosowanie nawozów.
Nadmierne nawożenie pól uprawnych przyczynia się nie tylko do zakwaszenia środowiska i efektu cieplarnianego (emisja gazów), ale również do zanieczyszczenia wód i ich eutrofizacji. Stąd też pojawiła się potrzeba aktywnych działań w kierunku stosowania przez rolników i hodowców wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej metod nawożenia, które byłyby bardziej przyjazne środowisku naturalnemu. Cel ten został osiągnięty dzięki wdrożeniu dyrektywy azotanowej.
Techniki przetwarzania nawozów naturalnych
W regionach krajów europejskich, gdzie jest prowadzona intensywna produkcja zwierzęca hodowcy przetwarzają nawóz naturalny, czyli odchody zwierząt gospodarskich, np. gnojówkę, obornik i gnojowicę. Główną zaletą nawozów naturalnych jest korzystny wpływ na żyzność gleby i warunki rozwoju roślin uprawnych.
Dotychczas opracowano co najmniej kilka technik przetwarzania, a mianowicie:
- rozdzielenie frakcji płynnej i stałej
- suszenie
- kompostowanie
- spalanie frakcji stałych
- przetwarzanie biologiczne
- filtracja membranowa
Wymienione wyżej metody zostały wskazane w kolejności od najprostszej do najbardziej skomplikowanej pod względem technicznym. Szczególnie korzystne jest przetwarzanie biologiczne nawozu naturalnego, ponieważ umożliwia ono zawracanie oczyszczonej frakcji płynnej do wodnego systemu. W zależności od potrzeb i możliwości finansowych rolnika, wyliczone wyżej techniki przetwarzania nawozu naturalnego mogą być połączone z procesem fermentacji w urządzeniach wytwarzających biogaz.
Przetwarzanie nawozów naturalnych jest jedną z wielu innowacyjnych metod stosowanych w rolnictwie na obszarze UE, w celu zachowania naturalnego obiegu azotu w przyrodzie. Rolnicy i hodowcy mają do wyboru wiele metod przetwarzania nawozów naturalnych, począwszy od prostych i tańszych, a skończywszy na bardziej złożonych i wymagających zastosowania odpowiednich urządzeń. Naturalne nawozy będąc standardem w rolnictwie ekologicznym odgrywają dużą rolę także w rolnictwie tradycyjnym. Nowe technologie wprowadzane w związku z rozwojem metod przetwarzania przyjaznych środowisku mogą być stosowane w całym sektorze rolnictwa wpływając korzystnie na efektywność gospodarki rolnej.
Tekst: Magdalena Lisek