Nawożenie dolistne uchodzi za bardzo skuteczne i często przedstawia się je jako atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnych metod nawożenia. Tymczasem jego skuteczność jest warunkowa, a uniwersalny charakter wątpliwy.
Dolistne nawożenie jest sposobem aplikowania nawozu bezpośrednio na liście uprawianych roślin. Jako główną zaletę tej metody nawożenia podaje się możliwość szybkiego usuwania niedoboru składników pokarmowych. Tymczasowe niedobory mogą pojawić się w następstwie suszy, albo wyjałowienia gleby bądź też w związku ze zjawiskiem mineralizacji. W takich przypadkach wykorzystanie dolistnego nawożenia może przynieść znaczne korzyści. Niemniej metoda ma również pewne wady.
Rośliny chłoną minerały dolistnie
Ogólne stwierdzenie dotyczące wchłaniania przez rośliny minerałów przede wszystkim dolistną drogą jest prawdą, ale nie wszystkie pierwiastki śladowe są przyswajane w taki sposób. Dolistne nawożenie sprawdza się w przypadku takich minerałów, jak:
- bor
- cynk
- mangan
- miedź
- molibden
- żelazo
Z kolei azot, fosfor, siarka, potas i magnez są pobierane przez rośliny głównie za pomocą korzeni. Nawożenie dolistne na niewiele się zda w przypadku niedoboru tych pierwiastków. Pewne korzyści może jednak przynieść nawożenie doraźne w okresach zwiększonego zapotrzebowania.
Rozpuszczone sole zamiast zawiesin
Nawozy posiadające formę zawiesin nie powinny być stosowane w ramach nawożenia dolistnego, ponieważ liście roślin uprawnych są w stanie wchłonąć minerały poprzez dyfuzję. Warunkiem efektywnego nawożenia jest zatem dostęp do soli rozpuszczalnych w wodzie. Zawiesina składa się z drobnych cząsteczek wymieszanych z wodą, więc przyswajalność zawartych w niej pierwiastków śladowych jest dość niska. Odpowiednia postać chemiczna nie jest jedynym wymogiem efektywnego przyswajania składników mineralnych. Drugim koniecznym warunkiem jest optymalna wilgotność liści. Zaleca się aplikowanie nawozu w godzinach wieczornych. Preparat zaschnięty na liściu ponownie rozpuszcza się w rosie każdego dnia odżywiając rośliny, o ile nie zostanie spłukany przez nadmiar wilgoci podczas ulewy.
Cena gra rolę
Oferta nawozów dolistnych na polskim rynku jest zróżnicowana pod względem ceny. Chęć obniżenia kosztów nawożenia może skłaniać producentów rolnych do wybioru tańszych nawozów dolistnych. Niemniej przy wyborze nawozu należy zwrócić szczególną uwagę na skład i zawartość poszczególnych składników, aby zakup środków dostępnych w niższej cenie wyszedł na dobre w ogólnym rozrachunku. Nie wszystkie dolistne nawozy reprezentują równie dobrą jakość. Większość tańszych produktów posiada uboższy skład. W konsekwencji, efekty nawożenia mogą być gorsze od oczekiwanych – podobnie jak jakość i wielkość płodów rolnych.
Niska trwałość nawozów dolistnych
Oceniając skuteczność nawożenia dolistnego należy wziąć pod uwagę tempo i stopień wykorzystana składników mineralnych oraz trwałość pobierania ich w okresie po aplikacji nawozu. O ile tempo i stopień przyswajania większości składników mineralnych z nawozów dolistnych jest stosunkowo wysoki w porównaniu z nawożeniem doglebowym, o tyle drugi z parametrów wypada dość blado. Opady atmosferyczne spłukują nawóz z liści i efekt nawożenia jest przez to ograniczony. Doglebowe nawożenie (inaczej: nawożenie systemowe) działa nieco inaczej. Składniki wchłaniane przez korzenie krążą w tkankach przewodzących roślin, więc trwałość ich pobierania w czasie jest wydłużona do maksimum.
Podsumowanie
Nawożenie dolistne powinno być traktowane jako doraźny sposób na uzupełnienie niedoboru składników pokarmowych. Oszczędzanie na wyborze nawozów dolistnych nie popłaca. Wybierając droższe produkty o bogatym i optymalnym składzie rolnik może więcej zyskać niż stracić, biorąc pod uwagę możliwość poprawy jakości i wielkości plonów. Dolistne nawożenie jest skuteczną formą dostarczania większości minerałów z zastrzeżeniem, że nawóz posiada postać soli rozpuszczonych w wodzie, a opryski są wykonywane w warunkach odpowiedniej wilgotności.
Tekst: Magdalena Lisek