Nawozy organiczne są nawozami naturalnymi produkowanymi z substancji organicznej ewentualnie z mieszaniny różnych substancji organicznych. Możemy je podzielić na dwie grupy. Do pierwszej zaliczymy nawozy pochodzenia roślinnego: obornik, gnojówka, guano oraz roślinnego: kompost, słoma, torf. Jest to nawóz polecany przez specjalistów, gdyż mikroorganizmy znajdujące się w nawozach poprawiają jakość i strukturę gleby, dostarczają roślinom wszystkich potrzebnych składników, poprawiają właściwości chłonne. Podczas rozkładu nawozów organicznych tworzy się dwutlenek węgla, który ulatniając się z gleby pozwala na zwiększenie jej asymilacji. Warto jednak zwrócić uwagę, że stosowanie nawozów organicznych powinno być przemyślane, przeprowadzane w odpowiednim czasie, we właściwych proporcjach i za pomocą właściwego nawozu. Źle zastosowany nawóz organiczny może nawet zniszczyć roślinę (poparzyć ją), gdyż jest tak silny.
Obornik – podstawowy nawóz organiczny
Obornik zawiera wszystkie składniki pokarmowe niezbędne roślinom (azot, potas, wapń). Jego podstawowa wartość zależy od gatunku zwierząt, rodzajów odchodów i ściółki. Rozróżniamy obornik: bydlęcy, koński, owczy, ptasi, świński. W przypadku ściółki, najlepsza jest słomiana, ponieważ powoli się rozkłada i jest łatwa w równomiernym rozmieszczeniu obornika na wyznaczonym gruncie. Jest to jeden z najcenniejszych i poszukiwanych nawozów. Dawniej nie było problemów z jego pozyskiwaniem, obecnie – ze względu na specjalizację gospodarstw pozyskiwanie jest trudniejsze. Nawożenie obornikiem wymaga od rolnika ustalenia rotacyjnego następstwa roślin po sobie. Wiadomo, które rośliny mogą być uprawiane jako pierwsze po oborniku, które jako drugie i trzecie. Jakość obornika wzrasta wraz z rozkładem masy organicznej. W związku z tym wyróżniamy:
- obornik świeży (stosowany jesienią), kiedy gleba jest zaorywana,
- na wpół spalony – słoma jest bardzo ciemna i bez trudu dzieli się na mniejsze części,
- zgniły (najcenniejszy) – tworzący jednorodną, ciemną masę.
Czym jest gnojownica?
Gnojownica jest mieszaniną stałych i płynnych odchodów zwierząt, wymieszanych z resztkami paszy i wodą. Jest to produkt uboczny (ale bardzo cenny) chowu zwierząt w systemie bezściółkowym. Gnojownicę przeznaczoną do wykorzystania w uprawach, należy rozcieńczyć wodą. Zawiera ona wysokie stężenie azotu i potasu, niezbędne w uprawach.
Nawozy organiczne pochodzenia roślinnego
Cennymi nawozami pochodzenia roślinnego jest kompost, torf, kora drzew, trociny…
- Ponieważ produkcja nawozów organicznych jest wciąż za mała w stosunku do potrzeb, wykorzystuje się wszelkie odpadki roślinne, które, po sfermentowaniu, dają bardzo wartościowy nawóz, zwany kompostem. Do jego wykonania wykorzystuje się wszelkie odpadki roślinne, chwasty (ważne, by były bez nasion), gałązki, trawa, liście, obierki owoców, resztki warzyw, popiół drzewny, a nawet fusy po herbacie. Specjaliści polecają dodanie do świeżego kompostu trochę kompostu z ubiegłorocznego sezonu, który pełni w pryzmie rolę aktywatora. Różnicowanie materiału wybieranego do kompostownika pozwala na uzyskanie pełnowartościowego nawozu, który użyźnia glebę i jest całkowicie bezpieczny dla roślin. Sam proces kompostowania jest dość długi. Może wynieść nawet trzy lata. Jeśli w kompoście dominują chwasty, liście i inne odpadki ogrodowe kompost jest gotowy już po roku.
- Duże zastosowanie w uprawie warzyw na plantacjach odgrywa torf, największe – torf wysoki. Zbudowany głównie z rozłożonego mchu torfowca ma kwaśny odczyn, dużą pojemność wodną i przewiewność. Niewątpliwą zaletą jest fakt, że nie wymaga odkażania, gdyż brak w nim zarazków chorobotwórczych. Ma szerokie zastosowanie w ogrodnictwie i rolnictwie tradycyjnym. Służy jako dodatek do mieszanek ziemi, przygotowania substratów torfowych, a także produkcji kompostu.
Nawozy organiczne nie tylko dostarczają rośliną składników pokarmowych, ale ograniczają działanie organizmów chorobotwórczych w glebie.
Tekst: Bogumiła Pierzchanowska