Chyba nie ma osoby, która będąc wczesną wiosną w Tatrach, nie zachwyciłaby się łąkami krokusów ciągnących się aż pod sam Giewont. Ich piękno chwalili nie tylko zwykli ludzie, ale i poeci. Tadeusz Kubiak pisał „Gdy zakwitną krokusy, pójdziemy na hale… Nad potoki wiosenne i wyżej i dalej”.
Te niepozorne wiosenne kwiaty o żółtych środkach i fioletowych płatkach są znane już od starożytności. To z nich pozyskiwany jest szafran – najdroższa przyprawa świata. Kwiaty w kolorze fioletu posiadają w środku słupek, na którego długiej szyjce znajduje się ciemnopomarańczowe potrójne znamię, po zebraniu i wysuszeniu stające się legendarną przyprawą – szafranem, której finansowa wartość przekracza nawet wartość złota. Szacuje się, że aby zebrać kilogram szafranu konieczna jest całodniowa praca przynajmniej piętnastu osób, które delikatnymi pęsetami muszą zebrać znamiona z około 150 tys. kwiatów. Oczywiście w przydomowych ogrodach nikt nie będzie się zajmował tego typu działalnością, miłośnikom ogrodów i niecierpliwie wyczekującym wiosny, wystarczy skromny widok tych czarujących kwiatów.
Biologia krokusa
Krokus, nazywany też szafranem, jest rośliną z rodziny kosaćcowatych. Występuje w południowej i środkowej Europie, w rejonie Morza Śródziemnego, w zachodniej części Azji, sięgając aż po zachodnie Chiny. W Polsce, w warunkach naturalnych, mamy do czynienia z krokusem spiskim lub szafranem spiskim. Warto w tym miejscu dodać, że źródłem najdroższej przyprawy świata jest szafran uprawny, pozostałe gatunki i odmiany krokusów są uprawiane w ogrodach jako rośliny ozdobne. Kwiat krokusa wyrasta z kulistej bulwocebuli pokrytej suchymi łuskami. Liście są niewielkie, rynienkowate i rosną dość szybko dopiero po okresie kwitnienia. Krokusy kwitną wczesną wiosną, kiedy inne rośliny są jeszcze uśpione, ale są też gatunki (szafran uprawny), kwitnące jesienią.
Uprawa krokusa w ogrodzie
Według legendy krokus był kiedyś pięknym młodzieńcem, który z powodu nieodwzajemnionej miłości poprosił bogów o ratunek. Ci zamienili go właśnie w kwiat, bo nie mogli skruszyć serca nimfy gardzącej uczuciem młodzieńca. Przechodząc jednak do spraw praktycznych, trzeba powiedzieć, że uprawa krokusów w ogrodzie nie jest zbyt skomplikowana. Krokus może rosnąć w półcieniu, ale zdecydowanie korzystniejsze jest dla niego stanowisko słoneczne. Im więcej dostanie słońca, tym więcej wytworzy kwiatów. Jeśli mamy więc wybór, lepiej posadzić go na stanowisku słonecznym, a gleba powinna być lekka i przepuszczalna, aby nie mogły się tam tworzyć zastoje wody. Jeśli na wybranym stanowisku gleba jest ciężka, trzeba ją spulchnić, mieszając np. z piaskiem.
Kiedy i jak sadzić krokusy?
Często dostajemy krokusy sadzone w doniczkach. Po okresie kwitnienia można je przesadzić do gruntu. Bez problemu też kupimy cebulki krokusów w każdym sklepie ogrodniczym. Obowiązująca zasada mówi, że krokusy powinno sadzić się w grupach, po 15-20 sztuk. Wtedy wyglądają najefektowniej. Sadzona cebulka nie powinna być przesuszona. Do gruntu powinna trafić od czerwca do końca sierpnia. Cebulkę umieszczamy na głębokości 10-15 cm i delikatnie przykrywamy ziemią. Bulwy krokusów corocznie obumierają i odradzają się w następnym sezonie z nowych bulw. Krokusy nie wytwarzają nasion, dlatego nowe rośliny można rozmnażać tylko przez rozdzielenie i posadzenie nowych cebulek. Miejsce, gdzie zimują krokusy, nie musi być szczególnie chronione. Nawet w największe mrozy i śnieżne zimy nic złego z odpoczywającymi cebulkami nie będzie się działo. Niektórzy miłośnicy krokusów uważają jednak, że miejsce zimowania krokusów warto osłonić gałęziami świerkowymi lub włókniną.
Zasilanie i podlewanie krokusów
Krokusy nie są roślinami szczególnie wymagającymi glebowo. Bez problemu znoszą dłuższy okres suszy. Wystarczy je w czasie upałów delikatnie podlać. Znacznie groźniejszy dla nich jest nadmiar wody. Zastój wody może spowodować zgniliznę korzeni i infekcję grzybową. Wtedy roślinę trzeba po prostu usunąć do śmieci – nigdy na kompostownik, by nie zainfekować innych roślin. Nie potrzeba też gleby, w której rosną krokusy, wzbogacać nawozami. Wystarczy niewielka ilość kompostu w okresie wiosennym, by rośliny ładnie wyglądały. Należy też pamiętać, że w ogrodach, gdzie żerują karczowniki, krokusy powinny być sadzone w specjalnych drucianych osłonkach, by gryzonie nie miały dostępu do smakowitych dla nich bulw. Jeśli ogrodnicy lub działkowcy spełnią te niewielkie wymagania, co roku będą mogli cieszyć się pięknym widokiem krokusowych połaci.