Kaczka francuska (inaczej: kaczka piżmowa) należy do najczęściej hodowanych w Polsce ras kaczek. Ich cechą charakterystyczną jest między innymi to, że samiczki mają drobną, smukłą budowę, a samce są masywne i posiadają czerwone brodawki wokół dziobu.
Samce i samiczki kaczek francuskich posiadają czarno – białe upierzenie, silnie spoziomowaną postawę ciała oraz grubą, umięśnioną szyję. Kaczki piżmowe posiadają również bardzo silne skrzydła. Pomimo udomowienia rasa zachowała zdolność do lotu. Przeciętna kaczka francuska łatwo dostosowuje się do nowych partnerów i jest odporna na choroby. Niemniej oprócz zalet, kaczki piżmowe mają również kilka istotnych wad, o których warto wiedzieć przed rozpoczęciem hodowli.
Agresywna rasa ze skłonnościami do kanibalizmu
Kaczki francuskie są bardzo agresywne. Powinny mieć przycinane pazury i haczykowato zakończone dzioby, aby nie wyrządzały sobie krzywdy. Już w okresie pierzenia młode kaczki mogą dziobać inne i ranić ich skrzydła. Czasami jedna kaczka prowokuje pozostałe do naśladowania jej agresywnego zachowania w stosunku do określonego osobnika. Szczególnie agresywne mogą być samice, które mają silny instynkt macierzyński oraz potrafią ochronić swoje dzieci w sytuacji, gdy czują się zagrożone, sycząc i bijąc skrzydłami. Kaczory również uczestniczą w wychowaniu kacząt, broniąc samicy i kaczątek.
Wrażliwość na zmienne warunki środowiska
Ten gatunek jest bardzo wrażliwy na zmienne warunki środowiska na tle innych ras. Obniżona temperatura oraz przeciągi mają negatywny wpływ na ich rozwój. W okresie zimy ptaki powinny mieć zapewnione ogrzewanie pomieszczeń do temperatury około 8 – 15 stopni Celsjusza. Kaczki piżmowe potrzebują również odpowiedniego natlenienia pomieszczeń i zapewnienia właściwej wilgotności. Ze względu na wysoką wrażliwość na zmienne warunki środowiska, kaczki francuskie nie powinny być utrzymywane na fermach o intensywnym systemie chowu, w którym bardzo trudno zachować prawidłowe parametry środowiska wewnętrznego.
Kaczka francuska w środowisku wodnym
Kaczki francuskie posiadają palce spięte błoną oraz gruczoł kuprowy wydzielający substancję natłuszczającą pióra. Naturalna substancja chroni pióra przed przemoczeniem. Kaczęta w początkowym okresie życia są namaszczane tą substancją przez rodziców, ponieważ gruczoł kuprowy nie jest u nich dobrze wykształcony. Dwie powyższe cechy sprawiają, że kaczki francuskie są dobrze przystosowane do środowiska wodnego. Warto wziąć to pod uwagę przy wyborze lokalizacji fermy. Jeżeli zostanie zlokalizowana w pobliżu podmokłych łąk, kaczki francuskie na tym skorzystają.
Drobna fauna i flora pochodząca z podmokłych łąk i pastwisk jest naturalnym pokarmem, który kaczki bardzo dobrze wykorzystują. Wybierając odpowiednią lokalizację hodowli, hodowca może zatem nieco zaoszczędzić na kosztach związanych z zakupem gotowych, ziarnistych pasz.
Chów w systemie półintensywnym lub ekstensywnym
Kaczki francuskie powinny być chowane w systemie półintensywnym, albo ekstensywnym, które pozwalają na uzyskanie optymalnych efektów w zakresie wydajności rzeźnej i nieśności. Stosując system ekstensywny należy zapewnić kaczkom dostęp do niewielkich zbiorników wodnych oraz zadbać o wyposażenie miejsca hodowli w wybiegi.
Wysoka wydajność rzeźna
Jest to rasa użytkowa, dlatego jedną z opisywanych cech w zakresie ich charakterystyki, jest wydajność rzeźna. Omawiana rasa może pochwalić się wysoką wydajnością, na poziomie 72 – 76%. W ciągu pierwszych trzech tygodni życia kaczęta potrzebują dużo paszy. Samiczki i samce przybierają na wadze inaczej. Dlatego lepiej oddzielić kaczki od kaczorów, których zapotrzebowanie dzienne na paszę jest o 8% wyższe.
Młode kaczki szybko się otłuszczają i są poddawane krótkiemu, bardzo intensywnemu tuczowi. Z kolei starsze kaczki służą do produkcji stłuszczonych wątrób (foie gras). Na stłuszczone wątroby hoduje się również bastardy – bezpłodne kaczki powstające w wyniku skrzyżowania kaczki francuskiej z kaczką Pekin. Posiadają one dobry przyrost, a pochodzące od nich mięso jest pozbawione nieprzyjemnego zapachu i bardzo smaczne. Natomiast kaczki francuskie są silnie umięśnione w części piersiowej. Ich mięso jest bardzo soczyste i ma ciemne zabarwienie.
Okres lęgowy kaczki francuskiej
Dojrzałość płciową osiąga w wieku 29 – 30 tygodni. Samica utrzymuje nieśność przez kolejne 300 dni (ok. 44 tygodnie), po czym następuje pierzenie się (ok. 70 dni). W czasie jednego sezonu kaczka może znieść około 140 – 180 zapłodnionych jaj. Każde jajo waży około 80 g. Zapłodnione jaja mogą być zbierane i poddawane inkubacji, w celu produkcji kacząt. Jaja są białe, albo biało – żółte oraz mają mocną skorupkę. W okresie lęgowym, przypadającym raz w roku samiec nie wysiaduje jaj. Pełni raczej rolę towarzysza. W jednym miocie znajduje się przeważnie od 8 do 12 kacząt.
Kaczki francuskie, zwane też piżmowymi, są cenione przez hodowców ze względu na wysoką wydajność rzeźną. Niemniej chcąc uzyskać odpowiednie rezultaty hodowli, należy mieć na uwadze specyfikę tej rasy, związaną z wysoką wrażliwością na zmienne warunki środowiskowe. Dla hodowców, którzy planują zastosowanie intensywnego systemu chowu, kaczka francuska nie będzie odpowiednią rasą.
Tekst: Magdalena Lisek