Rośliny jare coraz bardziej opłacalne

Rośliny jare nie cieszą się dużym zainteresowaniem ze względu na wysokie ryzyko uzyskania mniejszych plonów niższej jakości.

Opłacalność uprawy roślin jarych jest zwykle przedstawiana w kontekście do opłacalności uprawy ozimin. Według niektórych, konieczność uprawy roślin jarych jest konsekwencją problemów związanych z przezimowaniem niektórych ozimin. Stąd też w ostatnich latach pszenica jara, podobnie jak jare odmiany jęczmienia i rzepaku, cieszą się rosnącym zainteresowaniem.

Coraz więcej odmian jarych na rynku

Na polskim rynku rolnym pojawia się coraz więcej odmian roślin jarych. W styczniu 2016 r. komisja ds. rejestracji odmian zbożowych zaopiniowała pozytywnie kilkanaście odmian zbóż jarych. W efekcie jej pracy, do krajowego rejestru wpisano nowe odmiany jęczmienia, pszenicy zwyczajnej, pszenżyta i owsa zwyczajnego.

Czynnikiem stymulującym wzrost zainteresowania odmianami jarymi mogą być nawozy i maszyny rolnicze oraz inne środki produkcji rolnej zaprojektowane z myślą o producentach rolnych stawiających na zboża jare. Niemniej zakres ich zastosowania jest ograniczony ze względu na wymóg zainwestowania – nie każdego na nie stać. Tytułem przykładu można wskazać na nawozy startowe typu NP tworzące szybko zieloną masę, będące rodzajem naturalnych nawozów NPK. Zawierają one głównie sole amonowe.

Agrowies.pl = Rolnictwo – Sadownictwo – Ogrodnictwo –  Ochrona Roślin – Maszyny Rolnicze – Nawozy – Środki owadobójcze – Hodowla zwierząt – Finanse i Prawo dla Rolnika

Jary rzepak daje mniejsze plony

Zboża jare dotychczas nie były uznawane za opłacalne ze względu na niższe plony. W Polsce plony rzepaku jarego są średnio o 20 – 50% mniejsze w porównaniu z plonami ozimej odmiany tego zboża. Wyjątkiem od wskazanej reguły są jedynie obszar położone w południowo – wschodniej i północnej części kraju. Ma to związek głównie z średnią roczną sumą opadów, która przekracza tam 600 mm.

Rzepak jary jest bardzo wymagającym zbożem – najlepiej rośnie na żyznych, niezachwaszczonych glebach, którym nie brakuje składników pokarmowych.  Potrzebuje on odpowiedniego zapasu wody, w przypadku, gdy uprawa jest prowadzona na lżejszej glebie.

Najbardziej ryzykownym byłby wysiew rzepaku na zlewnych oraz zwięzłych glebach. Rośliny wyrastające tam mogą być bardziej osłabione i podatne na zaskorupienie.

Pszenica jara ma większe wymagania

Jara pszenica jest bardzo wymagająca pod względem zasobności gleby w składniki pokarmowe. Posiada ona także duże wymagania glebowe ogółem. Staje się to źródłem problemów związanych z uprawą. Z kolei wysokie wymagania mają źródło w systemie korzeniowym, który w przypadku pszenicy jarej jest stosunkowo słabo rozwinięty.

Wśród czynników mających wpływ na rozwój systemu korzeniowego pszenicy jarej można wymienić przede wszystkim:

• wilgotność gleby
• struktura gleby
• termin siewu

Należy podkreślić, że warunki glebowe nie są jedynymi czynnikami warunkującymi plonowanie pszenicy jarej. Duży wpływ na plony ma również pogoda okresu wegetacji.

Wysokie i stabilne plony można uzyskać wyłącznie we właściwych stanowiskach. Przedplonem dla jarej pszenicy są między innymi takie rośliny niezbożowe, jak buraki i późne ziemniaki oraz rośliny strączkowe i kukurydza. Nie poleca się natomiast wysiewu pszenicy jarej po jęczmieniu, życie, pszenżycie i pszenicy – bez względu na to, czy były do jare, czy ozime odmiany.

Niezawodny jęczmień jary

Jęczmień jary charakteryzuje się wysoką niezawodnością plonowania, co wynika z mniejszej wrażliwości na niedobór odpadów. Nieodpowiednie warunki klimatyczne oraz glebowe mogą wpłynąć negatywnie na ilość plonów, ale jednocześnie podnoszą poziom zawartości białka w ziarnie. W przypadku, gdy jęczmień jest uprawiany na cele pastewne ma to bardzo korzystny wpływ. Nie jest to natomiast korzystne w przypadku jęczmienia browarnego. Przedplonem jęczmienia jarego mogą być motylkowe, oleiste i okopowe rośliny.

Opłacalność uprawy roślin jarych jest tym bardziej opłacalna, im warunki glebowe i atmosferyczne  są bardziej adekwatne do potrzeb wybranych gatunków. Nowoczesne metody nawożenia i uprawy pozwalają zminimalizować ryzyko uzyskania plonów o ilości i jakości niższych od oczekiwanych. Wiedza i technologie w rolnictwie pozytywnie wpływają na wzrost opłacalności zbóż jarych. Coraz częściej mówi się o znaczeniu upraw jarych w przypadku słabych plonów ozimin – rzepak jary może być odpowiednim uzupełnieniem plonów rzepaku ozimego, przynajmniej w kontekście aktualnych potrzeb surowcowych.

Tekst: Magdalena Lisek