Lednica zbożowa

Na plantacjach zbóż obserwujemy w ostatnich latach coraz więcej szkodników. Do jednych z najbardziej popularnych należy pluskwiak – lednica zbożowa. W środkowej Europie na szczęście rozwija się w sezonie tylko jedno pokolenie, które potrafi wyrządzić i tak sporo szkód.

Identyfikacja gatunku

Lednica zbożowa jest pospolitym gatunkiem występującym w Europie i Azji Środkowo-Wschodniej. Charakteryzuje się podłużnym trapezowatym odwłokiem. Głowa jest mocno wydłużona i zakończona czułkami. Owada przybiera barwę brązową, oliwkową, żółtą lub czarną. Od innych lednic wyróżniają ją dwie ciemne plamki na spodzie odwłoku.

Etapy rozwoju

Jak wiele innych pluskwiaków lednica zbożowa zimuje w trawach, zaroślach, ściółce. Kiedy kwietniowe temperatury będą oscylować wokół 10°C szkodniki wyruszają na żer, który początkowo ogranicza się do traw. Z nich przenoszą się na uprawy zbóż (początek maja). Tam składają jaja, z których po tygodniu wylęgają się pokryte śluzem larwy. Początkowo są nieruchome, dopóki nie wyruszą wzdłuż rośliny w poszukiwaniu pokarmu. Swoim wyglądem przypominają dojrzałe osobniki, ale są znacznie mniejsze i nie posiadają skrzydeł. Osobniki osiągają swoją dojrzałość w lipcu i wtedy część z nich przenosi się na zboża jare, by potem emigrować na trawy. To znak, że szykują się do zimowego odpoczynku i szukają odpowiednich kryjówek.

Agrowies.pl = Rolnictwo – Sadownictwo – Ogrodnictwo –  Ochrona Roślin – Maszyny Rolnicze – Nawozy – Środki owadobójcze – Hodowla zwierząt – Finanse i Prawo dla Rolnika

Straty powodowane przez lednicę

W przypadku tego szkodnika zbóż, niebezpieczne są zarówno larwy jak i osobniki dorosła. Wysysając sok ze młodej rośliny (najchętniej żerują na pochwach liściowych i kłosach), powodują ich gorszy wzrost. Dodatkowo kłosy mogą nie zawiązywać ziarników, ewentualnie nie rozwijają się w pełny sposób. Szkodnik szczególnie chętnie atakuje plantacje w tych rejonach kraju, gdzie przez dłuższy czas nie było silnych opadów deszczu. Po czym można poznać, że uprawa została zaatakowane przez pluskwiaka? Otóż kłos jest wyraźnie mniejszy i zdeformowany. Mogło też nie dojść do wykształcenia ziarniaków. Obserwuje się również białe odbarwienia na kłosach i wyższych partiach rośliny. W ślinie lednicy zbożowej zawarty jest enzym, który przyczynia się do rozkładu glutenu. W efekcie ziarno z uprawy opanowanej przez tego pluskwiaka nie nadaje się do celów spożywczych.

Zwalczanie chemiczne

Współczesne rolnictwo w coraz szerszym zakresie stara się odchodzić od chemicznych oprysków. Komisja Europejska zachęca rolników do ekologicznego zwalczania szkodników, stawiając przed wszystkim na zabiegi agrotechniczne. Jeśli jednak występowanie danego szkodnika na uprawach przekroczy próg ekonomicznej szkodliwości, mogą się one okazać niezbędne. W przypadku lednicy, szkodliwość wynosi w fazie wzrostu rośliny 3 dorosłe osobniki na 1 m² , a w momencie formowania ziarna – średnio 2 larwy na 1 m². Jak sprawdza się populację pluskwiaków? Po wyznaczeniu przynajmniej czterech punktów w różnych miejscach upraw, należy przejrzeć około 100 roślin. W przypadku upraw większych, wskazane jest zwiększenie punktów pomiarowych. Dopiero po tym zabiegu, można podjąć decyzję o ewentualnej interwencji chemicznej. Co prawda obecnie nie ma zarejestrowanego środka, który jest przeznaczony jedynie do likwidacji tego pluskwiaka. Ponieważ jednak jego nalot na pola zbiega się w czasie z inwazją skrzypionki i innych pluskwiaków – można stosować środki skuteczne w ograniczaniu populacji innych szkodników zbóż. Należy pamiętać, że można wykorzystywać tylko środki zarejestrowane.

Zabiegi agrotechniczne

W zwalczaniu coraz powszechniejszych szkodników zbóż dość skuteczne wydają się zabiegi agrotechniczne. Przede wszystkim należy unikać monokultur, starannie usuwać z pół chwasty i pozostałości po żniwach (to tam szkodniku znajdują schronienie w okresie jesienno-zimowym) oraz pamiętać o izolacji przestrzennej. W pobliżu upraw nie powinny znajdować się dzikie skupiska traw i nieużytków. Istotne znaczenie ma też prawidłowe wykonywanie orki i podorywki. Takie działania w znacznym stopniu ograniczą populację szkodników zbożowych.

Tekst: Bogumiła Pierzchanowska