Grzybowe choroby roślin – rodzaje, rozpoznanie, sposoby zwalczania

Grzybowe choroby roślin są wywoływane przez grzyby saprotroficzne i grzyby pasożytnicze. Stanowią one dużą grupę chorób powodujących poważne straty w rolnictwie i leśnictwie. Warto poznać najpopularniejsze rodzaje chorób grzybowych, umieć je rozpoznać i znać skuteczne sposoby zwalczania.

Plamistość liści – jak zwalczać?

Plamistość liści jest jedną z najczęstszych chorób grzybowych, atakującą wiele gatunków roślin liściastych. Rozwojowi choroby sprzyjają dłuższe opady deszczu i ciepłe noce. Pierwsze symptomy to brązowe lub bordowe plamy pojawiające się na liściach z obu stron. Z czasem na plamach pojawia się charakterystyczny nalot. Bywa, że plamy zasychają i wykruszają się. Efektem zmian jest nekroza, czyli zamieranie części lub całych liści. Na obumarłych liściach można zaobserwować owocniki grzybów, które z czasem przenoszą się na inne rośliny. Chorobie można zapobiec stosując określone zabiegi: przerzedzając rośliny, wyrywając chwasty, grabiąc opadłe i chore liście. Należy też pamiętać, by nie podlewać roślin bezpośrednio na liście. Jeśli jednak choroba zaatakuje mocniej, należy sięgnąć po środki chemiczne – im wcześniej, tym lepiej. Jest wtedy szansa na uratowanie roślin. Zanim zastosujemy oprysk, należy usunąć wszystkie chore liście i łodygi, a w przypadku drzew – zaatakowane gałęzie. Tylko po takim zabiegu, oprysk będzie skuteczny. Należy go powtórzyć po 2-3 tygodniach. Zalecane są też opryski profilaktyczne, stosowane na stanowiskach, gdzie w poprzednim sezonie wystąpiła choroba. Rośliny są wtedy odporniejsze.

Jak poradzić sobie z mączniakami?

Mączniak jest chorobą powszechnie występującą w rozmaitych rodzajach upraw. Roślinom zagrażają dwa rodzaje mączniaka: prawdziwy i rzekomy. Oba są dość łatwe do rozpoznania. Mączniak prawdziwy charakteryzuje się wystąpieniem na różnych częściach roślin białego nalotu przypominającego mąkę. Chociaż nalot początkowo jest niewielki i łatwo usunąć go ręcznie, błyskawicznie się rozprzestrzenia. Liście zainfekowanej rośliny brązowieją i opadają, łodygi i pąki zamierają. Mączniak atakuje różnego rodzaju uprawy: rośliny ogrodowe, winorośl, trawy, zboża, jabłonie, grusze. Niewielkie nasilenia choroby można zwalczać biopreparatami (np. wyciąg z czosnku lub wyciąg z pestek grejpfruta). Pomocna jest też gnojówka z pokrzyw. Jeśli choroba jest zaawansowana, niezbędne są środki chemiczne. Opryski dobiera się pod kątem rodzaju upraw i stosuje co 7-10 dni. Mączniak bywa też zwalczany niejako przy okazji walki z innymi groźnymi chorobami. Specjaliści zalecają też przycięcie zarażonych roślin, oczywiście jeśli jest to możliwe. Objawy mączniaka rzekomego nie są już tak oczywiste. Mogą być mylone z innymi chorobami, do czasu pojawienia się na dolnej stronie liści mączystego nalotu. Po pewnym czasie liście żółkną i opadają, a patogen atakuje inne części rośliny. Mączniaka rzekomego zwalcza się podobnie jak prawdziwego. Chorobie można też zapobiec sadząc odmiany roślin odporne na mączniaka.

Ochrona roślin przed szarą pleśnią

Za wystąpienie choroby odpowiedzialny jest grzyb: gronowiec szary. Rozwija się na roślinach dzikich i uprawnych. Pierwsze symptomy choroby to brązowe plamy na liściach, łodygach, kwiatach i owocach. Zaatakowana roślina dość szybko zaczyna gnić, a także pojawia się na niej szary nalot. Jeśli w porę nie zainterweniujemy, roślina obumiera. Sam grzyb natomiast może przetrwać w glebie nawet kilka lat. Zarodniki grzyba mogą się osadzać nawet na narzędziach rolniczych. Przy sprzyjających warunkach (wysoka wilgotność, zagęszczenie roślin, niewielka ilość światła) powraca i atakuje kolejne rośliny. Szara pleśń niszczy kwiaty, rośliny wrzosowate, iglaki, warzywa (fasola, papryka, pomidory) oraz rośliny owocowe (maliny, porzeczki, truskawki), drzewa jabłoni. W ochronie przed szarą pleśnią bardzo ważna jest profilaktyka, czyli odpowiednie sadzenie roślin, niepodlewanie nadziemnych części, zapewnienie dostępu światła. Jeśli rośliny zostaną zaatakowane przez szarą pleśń, najpierw należy używać preparatów naturalnych i biologicznych. Jeśli to zawodzi, niezbędne są opryski. Pierwsze powinny być wykonane na początku wegetacji, profilaktycznie można też stosować środki chemiczne po dłuższych opadach deszczu i przy wysokiej temperaturze. Szara pleśń jest trudna do zwalczenia, dlatego rośliny trzeba systematycznie obserwować, by zidentyfikować chorobę, zanim obejmie większą ilość roślin.

Choroby grzybowe roślin są dość powszechne, ale można im zapobiec lub przynajmniej ograniczyć straty w ogrodach, sadach i na plantacjach. Oprysk chemiczny zawsze powinien być ostatecznością.