Azotany w warzywach – efekt nadmiernego nawożenia gleb

Nadmierne stosowanie nawozów azotowych ma bardzo niekorzystny wpływ na środowisko. Szkodzi to również konsumentom.

Rośliny uprawiane na glebach bogato nawożonych azotem gromadzą azotany w liściach i organach spichrzowych. Może się zatem okazać, że sałata nie jest tak zdrowa, na jaką wygląda, podobnie jak burak, marchewka, czy szpinak.

Na co powinien uważać konsument?

Jeżeli warzywo jest tak zbudowane, że jadalną częścią są owoce (np. pomidory, ogórki), albo nasiona (np. fasola, groszek), to nie ma się czego obawiać. Azotany nie gromadzą się w owocach i nasionach w tak dużym stopniu. Rośliny nie kumulują dużych ilości szkodliwych substancji w organach odpowiadających za przetrwanie gatunku. 

Ryzyko związane z wysoką zawartością azotanów w warzywach skłania niektórych konsumentów do wyboru warzyw pochodzących z ekologicznych upraw. Same azotany nie są jeszcze tak szkodliwe, jak nitrozoaminy – kancerogenne związki będące pochodnymi azotanów. Poza tym, z azotanów w procesie obróbki termicznej powstają szkodliwe azotyny. Są to toksyny, które w dużych ilościach mogą powodować rozmaite dolegliwości, podobnie jak metale ciężkie wdychane z powietrzem i zjadane wraz z pokarmem. 

Agrowies.pl = Rolnictwo – Sadownictwo – Ogrodnictwo –  Ochrona Roślin – Maszyny Rolnicze – Nawozy – Środki owadobójcze – Hodowla zwierząt – Finanse i Prawo dla Rolnika

O czym powinni pamiętać rolnicy?

Warzywa mają zróżnicowaną zdolność do akumulowania azotanów. Niemniej nie jest to jedyny czynnik – oprócz genetycznych czynników istotne są też czynniki glebowe, klimatyczne i związane z okresem uprawy. Najbardziej istotne są czynniki nawożeniowe. Rolnik poprzez stosowanie nadmiernych ilości nawozu przyczynia się istotnie do pogorszenia jakości uprawianych warzyw. Z drugiej strony, prawidłowe nawożenie nie jest w stanie całkowicie wyeliminować ryzyka kumulowania azotanów przez warzywa. 

Gromadzenie azotanów przez warzywa

Warzywa, które kumulują zdecydowanie najmniej azotanów to między innymi fasolka szparagowa, papryka, pomidor i ogórek. Nie jest wykluczone, że za kilka lat to właśnie te warzywa najczęściej będą gościć na naszym stole – właśnie ze względu na najmniejszą zawartość azotanów. Nieco lepsze właściwości kumulowania azotanów posiadają zdrowy seler naciowy, pyszne brokuły i marchew, pietruszka korzeniowa oraz późne odmiany kapusty. 

Najrzadziej wybierajmy z kolei takie warzywa, jak sałata, szpinak, wczesne odmiany kapusty, buraki ćwikłowe i rzodkiewka – chyba że uprawiamy je samodzielnie, albo kupujemy ze sprawdzonych źródeł, od ekologicznych dostawców.

Tekst: Magdalena Lisek