Na mocy ustawy z dnia 22 maja 2019 r. o funduszach promocji produktów rolno – spożywczych zostały utworzone specjalne fundusze promocji mające na celu wsparcie marketingu rolnego, wzrostu spożycia oraz promocji produktów rolno – spożywczych.
Fundusze są finansowane przez przedsiębiorców branży rolno – spożywczej. Osoba, która rozpoczyna działalność gospodarczą w zakresie branży rolno – spożywczych powinna upewnić się, czy nie ma obowiązku uiszczania należności na rzecz funduszy. Lista funduszy promocji jest zamknięta i obecnie obejmuje fundusze promocji mleka, mięsa wieprzowego, wołowego, końskiego, owczego, ziarna zbóż i przetworów zbożowych, owoców i warzyw, mięsa drobiowego, ryb i roślin oleistych.
Fundusz promocji produktów rolno-spożywczych jest instrumentem finansowym Unii Europejskiej, który ma na celu zwiększenie konkurencyjności i sprzedaży produktów rolnych i żywnościowych na rynkach wewnętrznych i zewnętrznych. Fundusz jest współfinansowany przez Komisję Europejską, państwa członkowskie i organizacje branżowe. Wysokość wkładu każdej ze stron zależy od rodzaju programu promocyjnego i może wynosić od 20% do 85% kosztów kwalifikowalnych. Fundusz promocji produktów rolno-spożywczych jest dostępny dla różnych sektorów, takich jak mięso, nabiał, owoce i warzywa, produkty ekologiczne, jakość żywności, wino i inne napoje alkoholowe.
Na co są przeznaczane środki?
Środki z poszczególnych funduszy są przeznaczone dla branż odpowiadającym nazwom funduszy. Komisje zarządzające funduszami realizują projekty mające na celu informowanie o jakości i cechach produktów, promują spożycie produktów i jego przetworów.
Fundusze są przeznaczane również na badania rynkowe i naukowe, udział w wystawach i targach branżowych, jak również szkolenia producentów i przetwórców. Fundusze udzielają również wsparcie dla krajowych organizacji branżowych.
Fundusz promocji produktów rolno-spożywczych to instrument finansowy, który ma na celu zwiększenie popytu na żywność pochodzącą z Unii Europejskiej. Fundusz jest współfinansowany przez Komisję Europejską i organizacje branżowe, które składają wnioski o dofinansowanie działań promocyjnych. W zależności od rodzaju projektu, wsparcie może wynosić od 70% do 85% kosztów kwalifikowalnych.
Środki z funduszu są przeznaczane na różne formy promocji, takie jak kampanie reklamowe, targi, wystawy, misje handlowe, degustacje, badania rynkowe czy szkolenia. Celem tych działań jest podniesienie świadomości konsumentów o jakości, bezpieczeństwie i wartościach odżywczych produktów rolno-spożywczych z UE, a także o ich różnorodności i tradycji. Promocja ma również na celu zwiększenie konkurencyjności sektora rolnego i spożywczego w UE oraz otwarcie nowych rynków i zwiększenie udziału w rynkach trzecich.
Z funduszu promocji produktów rolno-spożywczych korzystają kraje członkowskie UE oraz kraje trzecie, które mają umowy handlowe z UE. W latach 2016-2019 fundusz wspierał ponad 200 projektów promocyjnych w 35 krajach na całym świecie. Najwięcej projektów realizowano w Chinach, Japonii, USA, Kanadzie i Korei Południowej. Wśród produktów najczęściej promowanych były owoce i warzywa, mięso, nabiał, oliwa z oliwek i wino.
Fundusz promocji produktów rolno-spożywczych jest jednym z elementów wspólnej polityki rolnej UE, która ma na celu zapewnienie stabilności dochodów rolników, ochrony środowiska i rozwoju obszarów wiejskich. Fundusz stanowi więc ważne wsparcie dla sektora rolnego i spożywczego w UE, który jest kluczowym źródłem zatrudnienia i dochodu dla milionów ludzi.
Aby ubiegać się o wsparcie finansowe z funduszu promocji produktów rolno-spożywczych, należy złożyć wniosek online za pośrednictwem portalu eRolnik lub ePUAP. Wniosek musi zawierać opis projektu promocyjnego, plan budżetowy oraz załączniki potwierdzające spełnienie warunków formalnych. Wniosek jest oceniany przez komisję zarządzającą danego funduszu pod względem merytorycznym i finansowym. Decyzja o przyznaniu wsparcia jest wydawana przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa .
Kto ma obowiązek uiszczania wpłat?
Obowiązek dokonywania wpłat spoczywa na przedsiębiorcach prowadzących działalność gospodarczą w zakresie uboju zwierząt bądź w zakresie wywozu żywych zwierząt poza terytorium Polski, w odniesieniu do funduszów promocji poszczególnych gatunków mięsa. Obowiązek jest ograniczony do funduszu związanego z branżą, w której działa przedsiębiorca. Na przykład, przedsiębiorca zajmujący się ubojem świń dokonuje wpłat na fundusz promocji mięsa wieprzowego.
Wpłaty na fundusz promocji ziarna zbóż i przetworów zbożowych są uiszczane przez przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa zbóż. Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku funduszu promocji owoców i warzyw. Obowiązek wpłat spoczywa na skupujących owoce lub warzywa w celu ich przetworzenia lub odsprzedaży oraz przedsiębiorcy wytwarzający owoce i warzywa. Przedsiębiorcy skupujący ryby w celu ich przetworzenia lub odsprzedaży, prowadzą działalność w zakresie połowu ryb w wodach śródlądowych lub morskich, albo w zakresie chowu lub hodowli ryb mają obowiązek uiszczania wpłat na Fundusz Promocji Ryb.
Natomiast przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa roślin oleistych uiszczają wpłaty na fundusz promocji roślin oleistych.
Dodatkowo, przedsiębiorcy dokonujący uboju zwierząt – świń, bydła i cieląt, owiec i drobiu – maja obowiązek uiszczania wpłat na odpowiednie fundusze nawet jeżeli pochodziły one z prowadzonego przez nich chowu, obliczając wpłatę w wysokości 0,1% wartości netto zwierząt według średnich cen zakupu zwierząt. Szczegółowe zasady obliczania tej wartości zostały ustalone w ustawie wskazanej na wstępie.
Podmioty zobowiązane do uiszczania wpłat na fundusze promocji naliczają i pobierają wpłaty od pomiotów zbywających towary na ich rzecz.
Wysokość wpłat jest ustalana przez organizacje branżowe i zatwierdzana przez ministra właściwego do spraw rolnictwa. Wpłaty są pobierane przez organizacje branżowe lub przez podmioty upoważnione przez nie, np. skupujących lub odbiorców produktów.
Istnieją jednak pewne wyjątki od obowiązku uiszczania wpłat na fundusze promocji rolnictwa. Nie dotyczy on np. producentów indywidualnych, którzy sprzedają swoje produkty bezpośrednio konsumentom lub w ramach krótkich łańcuchów dostaw. Nie dotyczy też podmiotów, które sprzedają produkty poza terytorium Polski lub do innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Ponadto, niektóre organizacje branżowe mogą zwolnić z wpłat na fundusze promocji rolnictwa podmioty, które spełniają określone kryteria, np. niski poziom obrotu lub wysoki udział własnego surowca w produkcji.
Warto zaznaczyć, że wpłaty na fundusze promocji rolnictwa nie są opłatą publicznoprawną ani podatkiem, lecz składką dobrowolną, która ma charakter umowny. Oznacza to, że podmioty, które dokonują wpłat, mają prawo do korzystania z usług i korzyści oferowanych przez organizacje branżowe, takich jak udział w kampaniach promocyjnych, dostęp do informacji rynkowych czy wsparcie prawne i doradcze.
Wysokość wpłat na fundusze
Wpłaty na fundusze promocji są naliczane w wysokości 0,1% wartości netto od towarów będących przedmiotem czynności opodatkowanych podatkiem VAT, takich jak świnie żywe, bydło i cielęta żywe, konie żywe, owce żywe, zboża, owoce i warzywa, drób żywy i ryby. Wpłaty na Fundusz Promocji Mleka są uiszczane przez podmioty skupujące mleko w wysokości 0,001 zł od każdego 1 kg mleka. W odniesieniu do funduszu promocji roślin oleistych wpłaty są naliczane w wysokości 0,2% wartości netto od roślin oleistych.
Formalności związane z uiszczaniem wpłat
Naliczenie i pobranie wpłat na fundusze powinno zostać potwierdzone przez przedsiębiorcę zobowiązanego do wpłaty oświadczeniem na piśmie zawierającym dane przedsiębiorcy, wartość i rodzaj towaru oraz kwotę pobraną z tytułu wpłaty na dany fundusz promocji od zbytego towaru. Na podstawie faktur wpłaty na fundusze są przekazywane przez podmioty zobowiązane do uiszczania wpłat.
Od 14 sierpnia 2019 r. weszły w życie nowe zasady uiszczania wpłat na fundusze promocji produktów rolno spożywczych. Aktualne wzory deklaracji wpłat oraz instrukcja ich wypełnienia znajdują się pod tym linkiem.
Tekst: Magdalena Lisek