Aeroponika jest systemem produkcji roślinnej nie wymagającym zastosowania gleby, ani środowiska wodnego. Rośliny są umieszczone w płytach wykonanych ze sztucznych tworzyw. Korzenie roślin znajdują się w powietrzu, stąd nazwa tytułowej metody produkcji.
Omawiany sposób uprawy roślin polega na rozpylaniu wody i soli mineralnych bezpośrednio na korzenie roślin. Prawidłowo wytworzone sztuczne siedlisko roślinne umożliwia uzyskanie szybkiego wzrostu i rozwoju roślin. Aeroponika ma wiele zalet, jednak nie jest metodą uprawną wolną od wad. Za autora tytułowej metody uprawy uchodzi Franco Massantini, który po raz pierwszy zastosował ją w latach 70. XX wieku. Uprawą aeroponiczną zajmowali się również Ardito, Vincenzoni, Giacomelli i Repetto. Podobne badania były prowadzone w Niemczech, Holandii i Singapurze w latach 80. i 90. XX wieku.
Powstanie upraw aeroponicznych
Uprawy aeroponiczne powstały jako efekt rozwoju metod hydroponicznych. Sposób uprawy rośliny przy pomocy tej metody polega na tym, że do środowiska korzeniowego zostają zaaplikowane w krótkich odstępach czasu pożywki zawierające makro- i mikroelementy. Pożywka skrapla się na systemach korzeniowych, a następnie rośliny mogą pobierać z niej wodę i składniki pokarmowe. Niewykorzystany nadmiar substancji odżywczych ścieka do zbiornika na wody drenarskie. Ciecz zostaje przefiltrowana, poddana sterylizacji, a następnie wymieszana z wodą (najczęściej deszczówką), aby zostać ponownie wprowadzona do obiegu. System upraw aeroponicznych ma charakter zamkniętego układu.
Zastosowanie aeroponiki
Obecnie uprawy aeroponiczne są stosowane w uprawach produkcyjnych warzyw w krajach strefy tropikalnej i subtropikalnej. Aeroponika pozwala na utrzymanie niższej temperatury w strefie korzeniowej, co w przypadku tradycyjnych upraw w regionach tropikalnych i subtropikalnych nie jest możliwe. Tymczasem, utrzymanie temperatury strefy korzeniowej na poziomie 20 stopni Celsjusza pozwala na uzyskiwanie wyższych plonów. W Polsce i innych krajach Unii Europejskiej aeroponika nie zyskała jeszcze popularności.
Wady i zalety aeroponiki
Do głównych zalet aeroponicznych upraw należą możliwość uzyskania wyższych plonów lepszej jakości, optymalne wykorzystanie powierzchni szklarniowej, zwielokrotnienie cyklicznych upraw, a także redukcja kosztów produkcji żywności. Niemniej konieczne jest w pierwszej kolejności zainwestowanie środków finansowych niezbędnych do stworzenia układu zamkniętego, w którym uprawy aeroponiczne mogą być prowadzone. Poza tym, w piśmiennictwie polskim bardzo brakuje informacji na temat możliwości zastosowania aeroponiki w praktyce. Najczęściej w Europie omawiana metoda jest stosowana do uprawy pomidorów.
Perspektywy rozwoju upraw aeroponicznych
W przyszłości uprawy aeroponiczne mogą nabrać większego znaczenia, w kontekście prowadzenia bardziej ekologicznych upraw rolnych. Uprawy aeroponiczne nie wymagają gleby, a jednocześnie zużywają mniej wody i składników pokarmowych. Aeroponika ma jednak ograniczone zastosowanie – można wykorzystać ją do uprawy roślin ogrodniczych, ale nie np. zbóż.